TEMSE – Aan de oevers van de Schelde in Temse liggen tot wel 11.000 plasticdeeltjes per vierkante meter. Dat blijkt uit de eerste resultaten van Inspire, een Europees project dat op een innovatieve manier plasticvervuiling in rivieren vaststelt en aanpakt.
Met het Vlaams Instituut voor de Zee, onderzoeksinstituut VITO en River Cleanup slaan drie Vlaamse partners de handen in elkaar om onder meer met drones en slimme camera’s de hoeveelheid micro- en macroplastiscs te detecteren.
Naar schatting bevat de oceaan zowat 150 miljoen ton plastic en daarin spelen rivieren zoals de Schelde een grote rol. Met het grote Inspire-project wil de Europese Commissie de vervuiling een halt toeroepen door tien miljoen euro te investeren in twintig innovatieve technologieën. Naast de Schelde richt het zich met de Po, Rijn, Douro, Kamniška Bistrica en Donau op nog vijf andere belangrijke Europese rivieren die fungeren als testzones.
Met het Vlaams Instituut voor de Zee (VLIZ), onderzoeksinstituut VITO en River Cleanup zijn drie Vlaamse partners betrokken bij het Europese pilootproject. Het VLIZ treedt op als projectcoördinator en berekent de efficiëntie van de acties om de hoeveelheid plastic in het milieu te verminderen. Onderzoeksinstituut VITO brengt de stroom en de ophoping van plastic in kaart, via camera’s onder de Temsebrug en beelden van drones.
“Met dronevluchten en camera’s kregen we in Temse een volledig vogelperspectief van de oevers en kunnen we plasticafval detecteren via AI-beeldanalyse, ook in moeilijk bereikbare gebieden”, zegt AI-expert Arne Van Overloop.
River Cleanup deelt op zijn beurt expertise rond opruimacties, innovatieve inzameltechnieken en actieve vermindering van het gebruik van single-use plastics.
Vrijdag, op de internationale dag voor actie voor rivieren, presenteerden de drie partijen de eerste resultaten en demonstreerden ze hun detectie- en analysetechnieken aan de oevers van de Schelde in Temse.
“De eerste resultaten tonen aan dat de Schelde sterk vervuild is met micro- en macroplastics”, stelt Gert Everaert, vice-onderzoeksdirecteur van VLIZ en coördinator van Inspire.
Tot 11.000 plasticdeeltjes
“Op sommige plekken werden tot 11.000 kleine deeltjes plastic per vierkante meter aangetroffen. De schadelijke microplastics worden vermoedelijk meegevoerd met de stroming uit de richting van de haven van Antwerpen en blijven vastzitten in de planten en begroeiing langs de oevers van de Schelde. Ook de eerste analyses van het zwerfvuil dat River Cleanup ophaalde bevestigen de gekende vervuilingspatronen. Drankverpakkingen, sigarettenpeuken en ander plasticafval vormen de grootste boosdoeners. Uit data blijkt dat meer dan 95 procent van het afval aan de oever uit plastic bestaat.”
De oevers in Temse worden bestempeld als een hotspot voor plasticafval. River Cleanup organiseert geregeld opruimacties en gebruikt een eigen applicatie om de stukjes plastic in data om te zetten. Vrijdag installeerde River Cleanup ook de allereerste smart EcoBin in België.
“De slimme EcoBin is een geavanceerde versie van de traditionele EcoBin, een container voor het inzamelen van wegwerpplastic. Met een sensor wordt de afstand tussen de sensor en het afvalniveau in de container continu gemeten”, aldus CEO Thomas De Grootte.
Bewustwording
“Technologie speelt een cruciale rol in onze aanpak om rivieren plasticvrij te maken. Innovaties zoals de smart EcoBin helpen ons niet alleen om afval efficiënter in te zamelen, maar dragen ook bij aan bewustwording over zwerfvuil en gedragsverandering. Door preventie en burgerparticipatie te combineren, zetten we stap voor stap een echte verandering in gang.”
Sensibilisering dringend nodig
“Het vuil spoelt aan en blijft hangen in het riet aan de oevers. Het zwerfvuil, plastics is een fenomeen in heel de gemeente en bij uitbreiding in gans Vlaanderen”, vertelt Brigitte Caura, (Tesamen) schepen van Groen en Afvalbeheer.
“Daarom is er dringend sensibilisering nodig bij de bevolking om daar beter mee om te gaan. De Smart Eco Bin dient om plastic flesjes, blikjes en dergelijke in te zamelen en ons er van bewust te maken hoeveel wegwerpmateriaal we gebruiken. We pleiten ook voor het invoeren van statiegeld om bewuster om te gaan met single-use-plastics.”
Mooi initiatief, maar waarom geen Nederlandse tekst aan de zijkant van de smart eco bin?
Nu gooien de mensen allerlei ander afval ( rotzooi ) in die eco bin, en dat zal waarschijnlijk niet de bedoeling zijn.